Kuraklık Gidiş ve Büyüklüğünün Zaman ve Mekan Boyutunda Belirlenmesi: Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Alanında Bir Uygulama

İklim değişikliği, kuraklık gidişinin alansal ve zamansal yayılımının izlenmesinde farklı yaklaşımları ortaya konarak analitik çözümlemeleri ihtiyaç haline getirmiştir. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamında; 19 242 km²’lik büyüklüğü ile sulama alanlarının %50’sine sahip Şanlıurfa’da yürütülen bu çalışmada, yöntemler kullanılarak meteorolojik kuraklığın alansal-zamansal eğiliminin büyüklüğünün (hızının) belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada; Şanlıurfa, Birecik, Akçakale, Ceylanpınar Siverek meteoroloji istasyonlarının 1965-2020, Bozova istasyonun ise 2000-2020 yıllarına ait yıllık toplam yağış ortalama maksimum sıcaklık serileri kullanılmıştır. Her istasyon için “Erinç Kuraklık/Aridite İndeksi”(EKİ) olarak hesaplanmış; EKİ serilerine Run (Swed-Eisenhart), Otokorelasyon, Mann-Kendall gidiş Sen eğim testleri %5 önem düzeyinde uygulanmıştır. otokorelasyon testine göre (Im) serilerinin bağımsız oldukları sonucuna varılmıştır. medyan değerleri, testi analizi sonucunda hesaplanan istatistikler Coğrafi Bilgi Sistemi ortamında Ters Uzaklık Yöntemi ile; “Mann-Kendall Gidiş”, “Sen Eğim Gidiş” Kuraklık İndeksi” haritaları elde edilmiştir. Sonuç Şanlıurfa ilinde kuzeyden güneye doğru değerlerinin azalan yönde anlamlı gidişler oluşturduğu, hızlarının (Im/yıl) artış gösterdiği belirlenmiştir. Beklenen bir şekilde, Suriye sınırına yaklaştıkça şiddetinin artığı saptanmıştır. Atatürk, Birecik Karkamış barajlarının Şanlıurfa'daki olan gidişini haricinde engellemesinin beklenemeyeceği